Mae tîm Cysylltu Gylfinir Cymru yn dathlu cyrhaeddiad cywion cyntaf y Gylfinir Ewrasia yn nhymor 2025 yn Ne Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy.

Mae hyn yn garreg filltir arwyddocaol ar gyfer un o rywogaethau adar sydd fwyaf mewn perygl yn y DU, y mae’r niferoedd yng Nghymru wedi gostwng dros 80% ers y 1990au.

Fe’i hadnabyddir yn gyffredin fel aderyn hirgoes mwyaf Ewrop, mae’n hawdd adnabod y Gylfinir gan ei big hir, crwm a’i alwad unigryw. Ar un adeg roedd i’w weld yn aml ar draws ucheldiroedd a glaswelltiroedd gwlyb Cymru, mae poblogaeth y Gylfinir wedi gostwng yn sylweddol gan eu bod ond yn gallu magu un cyw bob pedair blynedd, sy’n llawer rhy isel i gynnal eu poblogaeth.

Gan weithio gyda ffermwyr a thirfeddianwyr lleol, mae’r tîm Cysylltu Gylfinir  Cymru wedi bod yn gweithio’n galed i amddiffyn yr adar prin hyn sy’n nythu ar y ddaear trwy fonitro safleoedd nythu ar y rhostiroedd yng Ngogledd Ddwyrain Cymru.

I roi’r cyfle gorau o lwyddiant i’r nythod, defnyddiwyd dulliau megis ffensys trydan dros dro i gadw ysglyfaethwyr ac anifeiliaid fferm i ffwrdd o wyau bregus.

Mae’r mesur syml ond effeithiol hwn eisoes yn gwneud gwahaniaeth mawr, gyda 12 nyth yn cael eu hamddiffyn gan y ffensys eleni, sy’n gynnydd sylweddol o 4 nyth y llynedd.

Dywedodd Jillian Howe, Swyddog Cymunedol ac Ymgysylltu yn Cysylltu Gylfinir Cymru:

“Mae cyrhaeddiad y cywion cyntaf hyn yn galonogol iawn, gan ei fod yn dangos, gyda chefnogaeth y gymuned a thargedu amddiffyn, y gallwn roi gwell cyfle i gywion y gylfinir oroesi a helpu i ddadwneud eu dirywiad.

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant, a Chefnogwr Bioamrywiaeth:

“Mae clywed bod cywion y Gylfinir wedi deor yn Sir Ddinbych yn brawf o’r gwaith pwysig mae ein swyddogion a’n partneriaid ymroddgar yn ei wneud i sicrhau bod y rhywogaethau sydd ar y rhestr goch yn cael eu hamddiffyn.  Heb weithredu brys, mae’r posibilrwydd y gallai’r Gylfinir ddiflannu o Gymru yn llwyr erbyn 2033 yn realiti creulon. Fodd bynnag, mae’r cywion hyn sydd wedi deor yn gynnar yn arwydd cadarnhaol ar gyfer yr aderyn eiconig hwn ac yn gam gobeithiol ymlaen ar gyfer cadwraeth y Gylfinir yng Nghymru.”

Os ydych yn gweld neu’n clywed y gylfinir yn yr ardal prosiect, cysylltwch â’n Swyddog Cysylltu Gylfinir Cymru ar: samantha.kenyon@denbighshire.gov.uk neu i gael mwy o wybodaeth ewch i: www.gwct.wales/curlew-connections/